Έρευνα καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Ο κρεμανταλάς είναι ένα ξύλινο εργαλείο, από δένδρο, χωρίς πολλές παρεμβάσεις, μόνο ξεφλουδισμέο (αποφλοιωμένο). Οι τσοπάνηδες επέλεγαν το κατάλληλο δένδρο και το έκοβαν με φεγγάρι το ξεφλούδιζαν με την βοήθεια της φωτιάς και έπειτα το στερέωναν στο έδαφος.
Επέλεγαν να έχει κορμό ύψους περίπου δυόμιση με τρία μέτρα. Έσκαβαν μια τρύπα πάχους περίπου με το πάχος του κορμού βάθους περίπου μισό μέτρο και το στερέωναν με την βοήθεια υποστηλωματικών σφηνών από πέτρα ή από ξύλα.
Εκεί επάνω κρεμούσαν τις καρδάρες με το γάλα, τις τσαντήλες με το φρέσκο τυρί να σουρώσει επίσης εκεί κρεμούσαν και τις μυζήθρες για να ψηθούν (ξεραθούν). Ακόμη κρεμούσαν και το φαγητό τους με το τράστο (ταγάρι), και το κατσαρόλι τους για να τα προφυλάσσουν από τα σκυλιά και τα διάφορα ζώα όπως αλεπούδες, σκυλιά κουνάβια, νυφίτσες, σκίουρους, ποντίκια φίδια κ.λπ.
Κυρίως για τα φίδια που τους αρέσκεται το γάλα και τα προσελκύει, και τ’ άλλα ζώα που σκαρφαλώνουν, επί του κορμού του κρεμανταλά, στο ύψος των εβδομήντα με ενενήντα εκατοστών τοποθετούσαν αρκετές σπαραγγιές.
Οι σπαραγγιές είναι η αφάνα από τα ώριμα σπαράγγια, οι οποίες με την πυκνότητα που έχουν και τις ακίδες εμποδίζουν τα ζώα να αναρριχώνται επί του ξύλου και τοιουτοτρόπως προστάτευαν τα προϊόντα τους και το φαγητό τους. Επίσης στο ψηλότερο κλωνάρι προσάρμοζαν ένα κουδουνάκι κρεμασμένο μ’ ένα σπάγκο. Όταν πλησίαζαν διάφορα αγριοπούλια πουλιά μετά από την μυρωδιά για να φάνε κι αυτά, όταν κάθονταν στο ψηλότερο μέρος του κρεμανταλά πάλλονταν το κλαδί με το σπάγκο και κτυπούσε το κουδούνι. Έτσι πρόγκαγε το πουλί και έφευγε τρομοκρατημένο. Ξέρουμε και έχει παρατηρηθεί ότι, τα αγριοπούλια όταν εντοπίζουν φαγητό, πρώτα κάθονται στο ψηλότερο κλαδί και αφού ελέγξουν τότε επιτίθενται.
Σήμερα κρεμανταλά λέμε τον πανύψηλο άνθρωπο.
Φώτο Ηλίας Τουτούνης