Καλώς ορίσατε στην αρχαιότερη ιστοσελίδα της Ηλείας, στο Αντρώνι και στην Ορεινή Ηλεία.

Είναι οι κατάφυτες διαδρομές μέσα στις βελανιδιές και στα πλατάνια στο κέντρο της Κάπελης με τις απόκρημνες πλαγιές, τα σκιερά φαράγγια με τις πολλές σπηλιές, τους καταρράκτες, τους νερόμυλους και τις νεροτριβές, με τις δροσερές πηγές και τα καθαρά ποτάμια... Με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα νόστιμα φαγητά και το καλό κρασί, τα αρχοντικά γλέντια και τους φιλόξενους κατοίκους.

Frontpage

ΞΥΛΟΠΗΚΤΟΣ ΤΟΙΧΟΣ – ΤΣΑΤΟΥΜΑΣ ή ΤΣΑΤΜΑΣ

Λαογραφική συλλογή, επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Τσατουμάς ή τσατμάς, λέγεται η τοιχοποιία (συνήθως εσωτερική) που αποτελείται κυρίως από ξύλινο σκελετό με κάθετα και οριζόντια ξύλινα στοιχεία (δοκάρια) στήριξης, σε συνάρτηση με μια ξυλότυπο κατασκευή με επίσχρισμα πηλού.

Η κατασκευή λειτουργούσε σαν εσωτερικό χώρισμα των οικιών συνήθως των φτωχότερων ανθρώπων και πολλές φορές για ελαφρύτερη κατασκευή. Αρχικά στηρίζεται και ταυτόχρονα αποτελείται από το οριζόντιο πάνω δοκάρι, σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί το δοκάρι της στέγης, στο οποίο καρφώνονταν τα κατακόρυφα (όρθια) στοιχεία του σκελετού, τα οποία λέγονται ορθοστάτες.

Αριστερά και δεξιά αυτού του πλαισίου, συνήθως καρφώνονταν με καρφιά, η δένονταν με φυσικές ίνες καλάμια ή ξύλινες βέργες (λούρες στην τοπική μας διάλεκτο) ή και ξύλινοι πήχεις ισομεγέθεις και κυρίως ίδιου πάχους. Με αυτό καλυπτόταν ολόκληρη η κατασκευή από τον δάπεδο έως το ταβάνι, αριστερά και δεξιά του σκελετού. Η απόσταση μεταξύ τους δεν ξεπερνούσε τα δυο εκατοστά. Αυτή την κατασκευή στον τόπο μας πριν ακόμη επιχρισθεί με άργιλο (γλίνα) την ονόμαζαν καλαμωτή. Σημειωτέον ότι τα καλάμια και τα ξύλα έπρεπε να έχουν κοπεί με φεγγάρι και να είναι αποξηραμένα, επίσης έπρεπε να έχουν αφαιρεθεί και η φλούδα, για λόγους στερεότητας και μακροζωίας της κατασκευής.

ΦΟΝΟΣ ΕΝ ΗΛΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΗΜΟΥ ΖΩΟΚΛΕΠΤΟΥ ΙΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΙΑΡΜΕΝΑ

Παρά του εν εν Πύργω  ανταποκριτικού μας ελάβομεν το ακόλουθο τηλεγράφημα:

Τηλεγραφήματα προς τας ενταύθα αρχάς ανήγγειλον τον ακόλουθον δραματικόν φόνον αρχιζωοκλέπτου Δήμ Ίπη λαβόντα χώραν χθες έξωθι του χωρίου Ώλενα του ομώνυμου δήμου. Ο ζωοκλέπτης Ίπης ή μάστιγξ ολοκλήρων επαρχιών είχε κλέψει προ ημερών τους ίππους των χωρικών Γ. Αστερή και Αθ. Χρονόπουλου καταδιωχθείς δε υπό του αστυνόμου Πηνείων κ. Άνθ. Κάτρη δεν συνελήφθη καταφυγών μετά των κλαπέντων ζώων εις άγνωστον μέρος. Ο κάτοχος του ίππου Αθ. Χρονόπουλος εξήλθεν ένοπλος ανά τα χωρία της Πηνείας και της Ωλένης προς ανεύρεσιν των κλοπιμαίων ζώων, διερχόμενος δ´ έξωθεν της Ωλένης δύσβατον και κρημνώδες μέρος, είδεν εντός σπηλαίου προσδεμένους, τους δύο ίππους και παρ´ αυτούς τον ζωοκλέπτην Ίπην όστις ιδών απροόπτως τον Χρονόπουλον εξάγει περίστροφον έτοιμος να πυροβολήση, αλλά ο Χρονόπουλος προλαβών πυροβολεί δις δι ´ όπλου γκρά όπερ έφερεν και εξαπλώνει νεκρόν τον ζωοκλέπτην. Μετά τον φόνον ο δράστης αφίκετο εις Πύργον και παρουσιάσθη ενώπιον των αρχών ομολογήσας και το έγκλημα και δεχθείς τα συγχαρητήρια του αστυνόμου Πηνείας.

ΤΟ ΡΑΒΔΙ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ…!

Καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Ραβδί, ή ράβδος (γένους θηλυκού) = μακρόστενο κυλινδρικό κομμάτι συμπαγούς και σχετικά άκαμπτου υλικού.

Ραβδί λέγεται ο λεπτός κορμός περίπου στο πάχος της λαγούσας (μαγκούρας) από κάποιο ξυλώδες σκληρό φυτό. Αυτοί που ήθελαν να κατασκευάσουν ραβδιά, επέλεγαν ξύλα από διάφορα δένδρα και να προέρχονται κυρίως από λαίμαργα (κολομπούκια ή κωλοβούτια). Τα καλύτερα αυτών προέρχονταν από άγρια ελιά από πουρνάρι, σκίντο, σμέρτο, μελιό, αγκλαβουτσά, κρανιά, έλατο κ.ά. Τα πιο γερά ήσαν αυτά που είχαν εξογκώματα (ζιόγκους).

Ραβδιά λέγανε τους διακονιαραίους, στο χωριό Ρεκούνι (σημ. Λευκοχώρι) Γορτυνίας. Κάποτε στο Ρεκούνι πήγε κάποιος φοροεισπράκτορας να εισπράξει βεβαιωμένους φόρους. Η απάντηση τους ήταν λακωνική:

«-Να περάσεις όταν γυρίσουν τα ραβδιά». Εννοούσε όταν θα γύριζαν οι επαγγελματίες διακονιάρηδες με τα λεφτά για ν’ αποπληρώσουν. Ο δε φοροεισπράκτορας, νόμισε ότι του εννοούσαν ότι όταν τα ίσια ραβδιά γυρίσουν κουλούρα τότε θα πληρωθεί, δηλαδή ποτέ!

Κωνσταντίνος Δ. Λαμπαδάς (Con Labathas) 1929-2022 Αυστραλία

Έφυγε από κοντά μας στις 20.09.2022 ο Κωνσταντίνος Λαμπαδάς του +Διονυσίου (Χαντρελή) και της +Γιαννούλας που γεννήθηκε πριν 93 χρόνια στο Αντρώνι.

Η νεκρώσιμη ακολουθία θα ψαλή σήμερα Παρασκευή 14.10.2022 και ώρα Αυστραλίας 11.00 στον Ναό του Αγίου Νικολάου στο Kingston Canberra, η δε σορός του θα ενταφιαστεί στο Κοιμητήριο του Mitsell (Plot 501).

Στα παιδιά του Άννα (Anna), Διονύση (Dennis Labathas) και σε όλους τους συγγενείς του εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας.

Ο Κώστας Λαμπαδάς είχε φύγει μικρός στην μακρινή Αυστραλία και γύρισε όσο ζούσε ο πατέρας του. Η αδελφή του η Γεωργία που ήταν παντρεμένη στο Κούμανι φρόντισε να τον προξενέψει με την κόρη του Λινάρδου. 

Εκείνο το διάστημα τον είχα δει στο σπίτι μας στο Αντρώνι καθ ότι έχουμε στενή συγγένεια με την μάνα του, την αείμνηστη Γιαννούλα.

Καλό του ταξίδι!

Τελευταία είχα κινήσει «γη και ουρανό» να τον βρω και σήμερα έμαθα τα θλιβερά μαντάτα από τον πατριώτη μας που ζει στην Αστράλια, Θανάση Μπαντούνα του Καραμάνη!

Πηγή: Εφημερίδα, "Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΚΑΣ" Σάββατο 8 Οκτωμβρίου 2022

Φωτο: Helen Divri

ΜΙΑ ΦΕΤΑ ΨΩΜΙ… ΤΟ ΚΟΛΑΤΣΙΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ…!

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Μια φέτα ψωμί ήταν το πρόχειρο φαγητό που μαζί με διάφορα φαγώσιμα είδη, έσβηνε την πείνα κυρίως των παιδιών κατά το διάλλειμα του σχολείου, το απόγευμα και οποιεσδήποτε ώρες πεινούσαν πριν να γίνει το φαγητό. Στο διάλλειμα του σχολείου ξαπολιόμαστε στα σπίτια μας και επιστρέφαμε με τις φέτες του ψωμιού στα χέρια επαλειμμένες με ότι είχε η κάθε οικογένεια στην φτώχεια της. Θυμάμαι στο χωριό μου, όταν ήμουν μαθητής, ένα λιάρο σκυλί ο Μπελώνης του Γκαραβελάκου, που βούτηξε την φέτα με το λίπος από τα χέρια μαθητή και αυτός έβαλε τα κλάματα για το ψωμί που έχασε. Ακόμη έχω την εικόνα που κάποιο παιδί που σίγουρα πεινούσε, άρπαξε την φέτα από κάποιο άλλο μικρότερο και έφυγε τρέχοντας.

Επίσης πάλι θυμάμαι όταν παιδιά πηγαίναμε σε κάποιο σπίτι μας φίλευαν μια φέτα ψωμί σκέτη ή και με κάποιο συνοδευτικό.

Η αείμνηστη Δημήτρω Μπενέτση μας φώναζε και μας έδινε ψωμί με κυδωνόγλυκο. Μας έλεγε: «Έλα μου δω να σε φιλέψω μια φετούλα ψωμάκι». Εμείς είχαμε μάθει και περιμέναμε πως και πως την γιαγιά Δημήτρω!

Με το ένα χέρι τρώγαμε και με το άλλο χρησιμοποιώντας το μανίκι σφουγγίζαμε τις σάλτσες ή τα μέλια από τα μούτρα μας.

Κεντρική Σελίδα

Ο Τόπος μας

Παράδοση

Πολυμέσα

Ιστορία

Αναδημοσιεύσεις

Free Joomla! templates by Engine Templates