Γέφυρες τύπου «Belley» στην Ηλεία

Αξιοθέατα Εμφανίσεις: 51689

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος, Τρυγητής 2020

Στην Ηλεία έχουμε δύο ενεργές γέφυρες τύπου Μπέλεϋ.

Η μία βρίσκεται στον ποταμό Ερύμανθο, στην Ελαία[1] που συνδέει την Ηλεία με την Αρκαδία μεταξύ των χωριών Νεμούτα Ηλείας και Χώρα Γορτυνίας Αρκαδίας.

Κατασκευάσθηκε από τον Ε.Σ. το 1961 ύστερα από ενέργειες του Νεμουτιάνου αρχηγού ΓΕΣ Π. Σακελλαρίου.

Η Γέφυρα Μπέιλι αντικατάστησε την παλιά πέτρινη γέφυρα που είχε κατασκευάσει ο Σεϊντάγας, Λαλαίος Τουρκαλβανός τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας.

Η δεύτερη γέφυρα ίδιου τύπου, βρίσκεται επί του ποταμού Πηνειού που συνδέει το χωριό Αγία Μαύρα (πρώην Σαμπάναγα) με το Τραγανό, όπου δεν υπήρχε γέφυρα και η διάβαση γινόταν με περασιά.

Την γέφυρα κατασκεύασε η ΜΟΜΑ[2] Πατρών το 1975. Για εκείνη την εποχή που κατασκευάστηκε και ακόμη μέχρι και σήμερα θεωρείται έργο πνοής για την περιοχή.

Η Γέφυρα Μπέιλι (που αναφέρεται ως Μπέλεϋ όπως αναφέρει η Βικιπαιδεία) είναι είδος λυόμενης μεταφερόμενης και προκατασκευασμένης γέφυρας. Είναι μεταλλική δικτυωτή και αποτελείται από προκατασκευασμένα τμήματα τα οποία συναρμολογούνται επί τόπου με κοχλίες και με πείρους.

Αναπτύχθηκε αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο μόνον και μόνον για στρατιωτικούς σκοπούς και γνώρισε εκτεταμένη χρήση από το Σώμα Μηχανικού τόσο του Βρετανικού όσο και του Αμερικάνικου στρατού.

Επινοήθηκε από τον Ντόναλντ Μπέιλι, πολιτικό μηχανικό και υπάλληλο του Υπουργείου Πολέμου της Βρετανίας, ο οποίος είχε σαν χόμπι την κατασκευή μοντέλων γεφυρών. Ο Μπέρναρντ Λο Μοντγκόμερυ Bernard Law Montgomery που ήταν Άγγλος στρατάρχης, διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε δηλώσει πως «Χωρίς τη γέφυρα Μπέιλι, δεν θα είχαμε κερδίσει τον πόλεμο!». Ντοκιμαντέρ της εποχής απεικονίζουν τον ίδιο με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, να περπατάει σε γερμανικό έδαφος πάνω από μια γέφυρα τύπου Μπέλεϋ στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Το πλεονέκτημα αυτού του είδους γέφυρας είναι ότι για την συναρμολόγησή της δεν απαιτούνται ειδικά εργαλεία ή βαρύς εξοπλισμός. Τα στοιχεία της γέφυρας, κατασκευασμένα από υλικά όπως ξύλο και μέταλλο, είναι αρκετά ελαφριά ώστε να μεταφέρονται εύκολα με φορτηγά, καθώς και να αποτίθενται στην τελική θέση συναρμολόγησης με χρήση μόνο μυϊκής δύναμης.

Οι γέφυρες είχαν αρκετή αντοχή ώστε να μπορούν να τις διαβαίνουν τανκς. Η χρήση τους συνεχίζεται μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα κατά την κατασκευή έργων πολιτικού μηχανικού, καθώς και για τη δημιουργία προσωρινών διαβάσεων πεζών και οχημάτων.

Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της γεφύρωσης είναι ότι, κατασκευάζεται στη μία πλευρά ενός ποταμού ένας πρόβολος, εκείνο δηλαδή το τμήμα που προηγείται της γέφυρας. Μόλις αυτό γίνει, με τέτοιο τρόπο ώστε η κατασκευή να μην βυθίζεται στο άνοιγμα, αυτή ωθείται προς την απέναντι πλευρά και όταν πια φτάσει στο επιθυμητό σημείο, αποσυναρμολογείται ο πρόβολος και η γέφυρα είναι έτοιμη.

Τέτοιες γέφυρες τοποθετούσε ο Ελληνικός Στρατός σε αποκομμένα χωριά όλης της χώρας.

Φωτογραφίες και βίντεο από το οδοιπορικό του συλλόγου «Ωλονός» στα αξιοθέατα της Νεμούτας το 2010

[1] Η Ελαία είναι οικισμός της κοινότητας Χώρας, της δημοτικής ενότητας Τροπαίων του δήμου Γορτυνίας. Έχει υψόμετρο 200 μ. Απέχει από την Τρίπολη 110 χλμ. Βρίσκεται ανάμεσα στους ποταμούς Ερύμανθο και Λάδωνα και τα χωριά Νεοχωρίου και Χώρας, πλησίον της κοινότητας Νεμούτας του δήμου Ολυμπίας του νομού Ηλείας. Οι μόνιμοι κάτοικοι στην απογραφή του 2011 ήταν 38.

[2] Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις υποδομές που υπέστη η χώρα κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου αλλά και του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), το 1957 κλήθηκαν οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της. Γι` αυτό το σκοπό συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά (7) Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκρότησης (Μ.Ο.Μ.Α.). Οι έδρες των επτά ΜΟΜΑ ανά τον Ελλαδικό χώρο ήταν στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο Κρήτης, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα και στα Ιωάννινα.

Εκτύπωση