Κρυόβρυση (Βερβινή ή Δερβινή)

Κρυόβρυση, Bερβινή, Δερβινή, Κriovrisi, Vervini, Dervini

Πληθυσμός 600 (2001)

Υψόμετρο 1,000 m

Πρώην όνομα Βερβινή ή Δερβινή Η Κρυόβρυση (παλαιότερη ονομασία Βερβινή και απο παραφθορά πιο γνωστή σαν Δερβινή είναι χωριό του Νομού Ηλείας.

Πρώην ανεξάρτητη κοινότητα, σήμερα αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Λασσιώνος. Βρίσκεται σε πλαγιά του Ερύμανθου και του όρους Λάμπεια,είναι το πιο ορεινό χωριό του Νομού Ηλείας σε υψόμετρο 1.000 μέτρων καθώς και του Ερυμάνθου.

Η Κρυόβρυση είναι κτισμένη μέσα σε έλατα,περιτριγυρισμένη από τους δύο ορεινούς όγκους και πολύ κοντά στο χωριό υπάρχουν μεγάλες κοιλότητες με μόνιμο χιόνι (παγετώνες) και σπήλαια. Συνδέεται οδικώς με τα Τριπόταμα και με τη Δροσιά Αχαΐας. Το χειμώνα το χωριό αποκλείεται από τα χιόνια. Το σημείο που βρίσκεται είναι το μοναδικό ορεινό του νομού Ηλείας και συνορέυει με τον νομό Αχαΐας. Σε μικρή απόσταση απο το χωριό βρίσκονται διάσπαρτα συντρίμια απο αεροπλάνα αφού στην περιοχή το 1940 έγινε αερομαχία. Επίσης στο χωριό πηγάζει ο ποταμός Ερύμανθος που δίπλα του βρίσκεται η Δρακότρυπα ή Διακότρυπα. Σήμερα έχει λίγους μόνιμους κατοίκους που σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έφθαναν τους 600. Το 1840, η Κρυόβυση αναφέρθηκε σε κατάλογο σαν δημοτικό διαμέρισμα του τότε Δήμου Λάμπειας .

Κατά την μυθολογία,η Αφροδίτη "πέτρωσε" τον Ερύμανθο επειδή την είδε να κάνει μπάνιο με τον Άδωνη.Ο Απόλλωνας για να εκδικηθεί μεταμορφώθηκε σε αγριογούρουνο και σκότωσε τον Άδωνη,εκεί σκότωσε ο Ηρακλής τον Ερυμάνθιο κάπρο.

Ο Ερύμανθος εμφανίζεται την εποχή του τελευταίου κατακλυσμού να οργανώνει κοινωνίες ανθρώπων και να διδάσκει τον Αρκάδα υφαντουργία. Γνωστοί απόγονοι του ο Ζάκυνθος και ο Δάρδανος.Ο πρώτος ήταν ο οικιστής της νήσου Ζακύνθου και ο δεύτερος ίδρυσε την Τροία και τα Δαρδανέλια, σταθμός του ήταν και η Σαμοθράκη όπου υπάρχουν πινακίδες Καβήριων μυστηρίων με το όνομα Δάρδανος.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

"Πεζοπορία από Πατρών εις Καλάμας"

Ο Χρίστος Κυρίλος διακεκριμένος γιατρός και πεζοπόρος της Πάτρας πρίν 116 χρόνια, τον Ιούλιο του 1891 εξιστορεί την δεύτερη μέρα της πεζοπορίας του για την Διακότρυπα και την Δερβινή.

...Παρά τα ερείπια της ου προ μακρού χρόνου έγκαταλειφθείσης Δερβινής, τα κείμενα όπισθεν της Προστοβίτσης, πρωτευούσης του δ. Τριταίας των Πατρών, εντός βαθείας φάραγκος, παρά την όχθην του μόλις ήδη εκ του Ερυμάνθου αρχομένου Πηνειού, υπάρχει οπή, διαμέτρου τριών περίπου μέτρων, απύθμενος, κατά την μαρτυρίαν των περιοίκων' διότι ου μόνον λίθοι ριπτόμενοι εν αυτή δεν ακούονται κατερχόμενοι εάν έφθασαν εις τον πυθμένα, αλλά και ο Πηνειός ή επίτηδες προς αυτήν υπό των κατοίκων στραφείς, (διότι μόλις ολίγα βήματα μακράν της κοίτης αυτού κείται), ή εν ώρα πολυομβρίας υπερεκχειλίσας και καλύψας αυτήν, δεν ηδυνήθη να την πληρώ¬ση. Η οπή αύτη καλείται Δρακότρουπα ή Διακότρουπα απότομον πλην τερπvoτάτην, καθό κατάφυτον, υπό δένδρων κολοσσιαίων και κεκαλυμμένην υπό δενδρυλίων, θάμνων και χλόης.

...Παρά τα ερείπια της ου προ μακρού χρόνου έγκαταλειφθείσης Δερβινής, τα κείμενα όπισθεν της Προστοβίτσης, πρωτευούσης του δ. Τριταίας των Πατρών, εντός βαθείας φάραγκος, παρά την όχθην του μόλις ήδη εκ του Ερυμάνθου αρχομένου Πηνειού, υπάρχει οπή, διαμέτρου τριών περίπου μέτρων, απύθμενος, κατά την μαρτυρίαν των περιοίκων' διότι ου μόνον λίθοι ριπτόμενοι εν αυτή δεν ακούονται κατερχόμενοι εάν έφθασαν εις τον πυθμένα, αλλά και ο Πηνειός ή επίτηδες προς αυτήν υπό τωνκατοίκων στραφείς, (διότι μόλις ολίγα βήματα μακράν της κοίτης αυτού κείται), ή εν ώρα πολυομβρίας υπερεκχειλίσας και καλύψας αυτήν, δεν ηδυνήθη να την πληρώση. Η οπή αύτη καλείται Δρακότρουπα ή Διακότρουπα και θεωρείται ως η φωλεά του Δράκοντος ή στοιχειού, όπερ έτρωγε τους κατοίκους της παρακειμένης Δερβινής. Διηγούνται μάλιστα ότι ημέραν τινα εορτής, ενώ εχόρευον οι κάτοικοι εν υπαίθρω, άνδρες και γυναίκες, εν αις και η παπαδοπούλα του χωριού, διαπρέπουσα επί καλλονή, προσήλθεν άνθρωπος άγνωστος και επιάσθη, δηλ έλαβε μέρος εις τον χορόν' μεταξύ δε των άλλων τραγουδίων τα οποία είπεν, εν τέλει είπε και το εξής: «Αν αστράψη και βρovτήξη, παπαδοπούλα θε να λείψη» και πάραυτα ήστραψεν, εβρόντησε και αμφότεροι, αυτός τε και η παπαδοπούλα, εγένοντο άφαντοι' μόνον δ' εκ της Δρακότρουπας είδον οι έκθαμβοι κάτοικοι εξερχόμε¬νον μέλανα καπνόν, εξ ου ενόησαν ότι ο ξένος ην το στοιχειό όπερ ήρπασε την παπαδοπούλαν. Από της εποχήςεκείνης εγκατέλειψαν οι κάτοικοι το χωρίον και συνωκίσθησαν μικρόν τι ανωτέρω, εις απόστασιν μιας περίπου ώρας, παρά το χωρίον Νουσά (δ. Λαμπείας), εις την σημερινήν Δερβινήν, προς μεσημβρίαν βλέπουσαν και τούτου ένεκα μη μαστιζομένην υπό νόσων (του στοιχειού). Ότε προ ετών διήλθομεν εκείθεν μετά του συναδέλφου μου κ. Γ. Διαμαντοπούλου εις Δίβρην μεταβαίνοντες προς επίσκεψιν ασθενούς, είδομεν την τε Δρακότρουπαν και τα καταφανέστατα ερείπια των οικιών της εγκαταλελειμμένης Δερβινής μετά των κήπων αυτών, εν οις ακμάζουσιν εισέτι ουκ ολίγα καρποφόρα δένδρα, προ πάντων δε η καρύα. Και ταύτα μεν παρεκβατικώς.

κω/πα Ιούλιος 2007

^{Πυρκαγιά στην Κρυόβρυση}

^{Μεγάλη προσοχή πατριώτες, για την αποφυγή των πυρκαγιών στον τόπο μας.}