Καλώς ορίσατε στην αρχαιότερη ιστοσελίδα της Ηλείας, στο Αντρώνι και στην Ορεινή Ηλεία.

Είναι οι κατάφυτες διαδρομές μέσα στις βελανιδιές και στα πλατάνια στο κέντρο της Κάπελης με τις απόκρημνες πλαγιές, τα σκιερά φαράγγια με τις πολλές σπηλιές, τους καταρράκτες, τους νερόμυλους και τις νεροτριβές, με τις δροσερές πηγές και τα καθαρά ποτάμια... Με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα νόστιμα φαγητά και το καλό κρασί, τα αρχοντικά γλέντια και τους φιλόξενους κατοίκους.

Frontpage

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΑ….!

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Από αρχαιοτάτων χρόνων και διαχρονικά ο άνθρωπος πέραν από την ενδυμασία και την υπόδησή του, φέρει μαζί του ακόμη και άλλα αντικείμενα για την προφύλαξη του από το κρύο, τον αέρα, την βροχή, τον ήλιο, για την ασφάλειά του, τον καλλωπισμό του, την υγιεινή του κ.λ.π.

-Για να απασχολούνται χρησιμοποιούσαν και έφεραν μαζί τους κομπολόγια, ή κάποια αλυσίδα, ένα ειδικό ιμάντα, ή μια αρμαθιά κλειδιά, μεταξύ αυτών βλέπουμε και κομπολόγια που είχαν μόνο δύο μεγάλες χάντρες. Επίσης έχουμε συναντήσει πολλούς τσοπάνηδες να μην αποχωρίζονται την φλογέρα τους.

-Για τον στολισμό τους έφεραν ωρολόγια, τσέπης ή χειρός, κολιέδες, αλυσίδες στον λαιμό με διάφορα χρυσά, ασημένια ή αργυρά ομοιώματα σταυρού, άγκυρας, τιμόνι καραβιού, αρχικά ονόματος ή κύριο όνομα, φιδιού, κεφαλής ανθρώπου, νομίσματα, κεφαλές αγίων κ.λπ. ακόμη δακτυλίδια, βέρες, ξενόκουμπα (μανικετόκουμπα), μικρές καρφίτσες στο πέτο του σακακιού τους, μεταλλικές ταυτότητες του στρατού κρεμασμένες στον λαιμό ή στα κλειδιά τους, βραχιόλια, σκουλαρίκια, γραβάτες, παπιγιόν, γάντια, διάφορα καπέλα, σκούφους, σκούφιες, ντρίτσες, κασκόλ, φουλάρια, η ζώνη του παντελονιού, οι τιράντες, ακόμη και οι μασέλες (τεχνητές οδοντοστοιχίες) χρυσά ή ασημένια πρόσθετα δόντια που θα λέγαμε ότι, ήταν και αυτά συνοδευτικά εξαρτήματα.

-Για την υγιεινή τους έφεραν τσατσάρα (χτένα), ονυχοκόπτη, πάνινο μαντήλι (χερομάντηλο) ή και χαρτομάντηλα, για να σκουπίζουν την μύτη ή και τον ιδρώτα. Επίσης ένα μαντήλι διπλωμένο με επιμέλεια και καλλιτεχνία στο τσεπάκι του σακακιού τους. Ακόμη έχουμε εντοπίσει και μερικούς να φοράνε ένα μεταλλικό βραχιόλι στο χέρι τους για τους ρευματισμούς.

-Παλιότερα πολλοί άνδρες έφεραν λουλούδι ή το κρατούσαν επιδεικτικά στο χέρι ενδιάμεσα στα δάκτυλα ή στο στόμα, στο αυτί ή και στο πέτο. Αυτός που έφερε πάντα γαρύφαλλο του προσκολλούσαν το παρατσούκλι «Γαρυφαλλάκιας». Αυτοί με το κόκκινο γαρύφαλλο ήταν οι λεγόμενοι γυναικάδες διότι το κόκκινο είναι το χρώμα του έρωτα.

ΤΟ ΑΧΟΥΡΙ…!

Συλλογή, καταγραφή, επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Αχούρι λέγεται ο χώρος δίπλα στο σπίτι ή στο ισόγειό του όπου εκεί διέμεναν τα υποζύγια (άλογα-γαϊδούρια- μουλάρια ίσως και βόδια), για να μην τα κλέψουν ή γιατί είχαν τις στάνες μακριά από το χωριό.
Η ονομασία αχούρι προέρχεται από την λέξη αχυρών δηλαδή αχυρώνας, χώρος όπου αποθηκεύεται το άχυρο. Αρχικά λεγόταν αχύριος (εννοείται χώρος) > αχύριον.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι προέρχεται από την τουρκική λέξη «ahir». Αυτό είναι λάθος όσοι το ετυμολογούν. Νομίζω ότι οι Τούρκοι το υιοθέτησαν από τους Βυζαντινούς. Και αυτό το στηρίζω διότι οι Τούρκοι πριν κατακτήσουν το Βυζάντιο, ήσαν νομαδικός λαός και δεν είχαν μόνιμα οικήματα για τους εαυτούς τους, πόσο μάλλον για τα υποζύγια τους.
Τα περισσότερα σπίτια είχαν μια εσωτερική καταπακτή ή καταρράκτη με απλή ξύλινη σκάλα για να κατεβαίνουν οι ιδιοκτήτες την νύκτα στο αχούρι, να το ελέγχουν σε περίπτωση γέννας, ή όταν άκουγαν κάποιο περίεργο θόρυβο, ακόμη τα αχούρια τα αμπάρωναν από μέσα για ασφάλεια από τους ζωοκλέφτες και τους αλογοσούρτες.
Σήμερα ονομάζουμε αχούρι τον ακατάστατο ή ατακτοποίητο χώρο, όπως αυλή, δωμάτιο, αποθήκη, κ.λπ. Συνήθως ακούγεται και η φράση: «Πως μέσα ζεις σ’ αυτό το αχούρι».

Ο ΧΕΡΟΜΥΛΟΣ…!

Καταγραφή συλλογή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Ο χερόμυλος ή αλευρολίθαρο είναι ο οικιακός χειροκίνητος αλευρόμυλος όπου, μέχρι την προβιομηχανική περίοδο, άλεθαν σιτηρά για την παραγωγή αλεύρων. Η ονομασία του προήλθε από τις δύο σύνθετες λέξεις (χέρι & μύλος). Ο μύλος αυτός είναι κατασκευασμένος από ελαφρόπετρα για να μην είναι βαρύς, να μετακινείται εύκολα και να είναι ευκολόχρηστος. Είναι ένα αρχαίο οικιακό σκεύος και οι πρόγονοί μας το έλεγαν χειρομύλη, χειρομύλιον, και ήταν ένας μικρός, κυκλικο-επίπεδος, χειροκίνητος μύλος άλεσης και η γυναίκα που τον δούλευε λεγόταν αλέστρα.

Αυτό το χειροκίνητο εργαλείο αποτελούταν από δύο ανεξάρτητα λιθάρια που μοιάζουν σαν τροχοί. Βασικά τα λιθάρια είχαν πάχος περίπου 10-12 εκατοστά του μέτρου και η ακτίνα του χερόμυλου περίπου από 25 έως 30 εκατοστά. Υπήρχαν δύο ειδών μυλόπετρες οι άξεχτες ή αστεφάνωτες και οι στεφανωμένες ή ζωναριασμένες. Οι ζωναριασμένες εξωτερικά του γύρου του τροχού ήταν καλυμμένες μ’ ένα μεταλλικό στεφάνι-ζωστήρα, για να μην τσακίζονται στις άκρες.

Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΠΑΔΙΩΝ ΑΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΧΕΙΜΑΔΙΑ…!

Έρευνα καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

«Άντε να ’ρθει τ’ Αγιωργιού να βγω την τσίμα του βουνού!»

Έτσι έλεγαν οι γεροτσοπαναραίοι, που δεν άντεχαν τον κάμπο και την υγρασία. Περίμεναν πότε θα έλθει του Αγιογιωργιού να μετακινηθούνε με τα κοπάδια τους στα πατρικά βουνά. Αυτή ήταν η καθοριστική ημερομηνία αναχώρησης των μετακινουμένων τσοπαναραίων από τα χειμαδιά. Αυτή η αναγκαστική μετακίνηση των κοπαδιών πότε στα ορεινά και πότε στα πεδινά ανάλογα με την εποχή, γινόταν προκειμένου να εξασφαλίσουν τις κατάλληλες συνθήκες για τη διαβίωσή τους, τον ήπιο καιρό και την αφθονία τροφής, επειδή ήταν πολλά και μεγάλα τα κοπάδια, και ήταν αδύνατη η εκτροφή τους σε έναν τόπο.

Δύο είναι οι σημαντικές ημερομηνίες για τους μετακινούμενους τσοπαναραίους η πρώτη του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου που εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου, όπου μετά την εορτή κατέβαιναν στα χειμαδιά και η δεύτερη του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου (κινητή εορτή), όπου ανέβαιναν πάλι στα βουνά για να ξεκαλοκαιριάσουν.

ΣΑΡΑΝΤΟΛΟΓΙΟ

Γράφει: ο Κώστας  Παπαντωνόπουλος

Σήμερα, που οι αριθμοί παίζουν πρωτεύοντα ρόλο και μάλιστα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, ένα μεγάλο διάστημα της ημέρα μας ξοδεύεται με τους αριθμούς, τους λογαριασμούς και τ’ ανάλογα μετρήματα. Μερικά νούμερα από αυτά, κατά μία έννοια θεωρούνται προνομιούχα, έχουν αποτυπωθεί μέσα στο μυαλό μας και συνεχώς μνημονεύονται και αντιπροσωπεύουν πέρα από τους πολλούς λογαριασμούς και διάφορα γλωσσικά ιδιώματα της καθημερινότητας, όπως εκφράσεις, προλήψεις, παροιμίες, κατάρες, δημοτικά τραγούδια, θρύλους, παραδόσεις κ.λπ.

Ένας από αυτούς, ο αριθμός σαράντα (40), θεωρείται ιερός (όπως και το τρία ή το επτά). Μάλιστα σε όλους τους πολιτισμούς σε όλα, τα μήκη και πλάτη της γης ο αριθμός σαράντα, έχει έναν ιδιαίτερο μεταφυσικό και μαγικό ρόλο. Για τους μυστικοπαθείς, φαίνεται πως κάποια μυστηριακή δύναμη καλύπτεται με την βοήθεια του αριθμού αυτού. Και γι’ αυτό, στην θρησκεία μας, συνεχώς αντιμετωπίζουμε τη σαρανταήμερο νηστεία, τις σαράντα μέρες μετά τις οποίες η λεχώνα πάει στην εκκλησία, το μνημόσυνο στις σαράντα μέρες[1], τα σαρανταλείτουργα[2] κ.λπ. Και λόγω της ιερότητας που εκφράζει ο αριθμός σαράντα, ο λαός μας όπως φαίνεται πρέπει να τον άντλησε κυρίως από την θρησκεία και συν τον χρόνο, τον χρησιμοποίησε σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ταγές της καθημερινότητας.

Προλήψεις, Γιατροσόφια και Δεισιδαιμονίες:

Κεντρική Σελίδα

Ο Τόπος μας

Παράδοση

Πολυμέσα

Ιστορία

Αναδημοσιεύσεις

Free Joomla! templates by Engine Templates