ΠΑΝΟΣ ΔΙΟΝ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΜΑΛΙΑΔΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ
Αμαλιάδα2013
Ο συγγραφέας Πάνος Παναγόπουλος ήταν Αμαλιαδέος από κούνια. Γεννήθηκε στην πόλη και μετά την κατοχή έφυγε για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή της Αθήνας, όπου και παρέμεινε και άσκησε την δικηγορία. Παράλληλα με τις επαγγελματικές του ασχολίες, βρήκε το χρόνο να ψάξει τις πηγές στη ρίζα τους και να γράψει την ιστορία της γενέθλιας πόλης του, ή τέλος πάντων, του τόπου επάνω στον οποίο είναι χτισμένη η πόλη, από την προϊστορία μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1973 και κατά πάσαν πιθανότητα, αποτελεί την πληρέστερη καταγραφή της ιστορίας του τόπου της Αμαλιάδας.
Ένας άλλος Αμαλιαδέος, ο Λεωνίδας Καρνάρος, συγγραφέας ο ίδιος και ιστορικός ερευνητής, φρόντισε για την επανέκδοση του βιβλίου μετά το θάνατο του συγγραφέα, που συνέβη το 2010.
Είναι αλήθεια πως το μάθημα της ιστορίας που διδάσκεται στα σχολεία δεν μπορεί να φτάσει στη λεπτομέρεια της παρουσίασης της ιστορικής διαδρομής κάθε τόπου, χωριού ή κωμόπολης και αποτελεί έργο των φωτισμένων ανθρώπων του τόπου, όπως εν προκειμένω ο αείμνηστος Πάνος Παναγόπουλος, να βρουν και να παρουσιάσουν τα στοιχεία εκείνα που συνιστούν την τοπική ιστορία.
Από την άλλη πλευρά, στην μερική, τοπική ιστορία, παρακολουθεί κανείς τα μεγάλα βήματα της γενικής ιστορίας της χώρας και την επίδρασή τους στο τοπικό επίπεδο. Έτσι στην περιοχή της Ηλείας που σήμερα καταλαμβάνει η Αμαλιάδα κατά την κλασική αρχαιοελληνική εποχή, ο τόπος περιβλήθηκε από την αίγλη της «Αρχαίας Ήλιδος». Μετά ήρθε ο Χριστιανισμός και παραμέρισε την επικράτεια των Αθανάτων Αρχαίων Θεών. Στον Μεσαίωνα, που λαμβάνουν χώρα οι μετακινήσεις των πληθυσμιακών μαζών της Βαλκανικής, η Ήλιδα εποικίζεται από τους Σλάβους που πλημμύρισαν σχεδόν όλη της Πελοπόννησο. Τα τοπωνύμια της περιοχής που διασώζονται μέχρι σήμερα στα προάστια της πόλης όπως: Καλίτσα, Κουρούτα, Κουρλέσας, Σοχιά, Ζερό κλ.π., μαρτυρούν την αναμφισβήτητη αλήθεια αυτού του εποικισμού.
Οι Βυζαντινοί που πέρασαν, υπέταξαν τους Σλάβους και άφησαν ανεξίτηλο σημάδι της εποχής τους χτίζοντας την εκκλησία της Παναγίας της Πλατυτέρας των Ουρανών. Η επόμενη περίοδος της Φραγκικής κατάκτησης κόσμησε τον περίγυρο της εκκλησίας με μια βίλλα-πύργο, που παρόλον ότι ποτέ δεν βρέθηκε κανένα λείψανο ή έστω σημάδι της, έχει παραμείνει άφθαρτο στους αιώνες το τοπωνύμιο «Φραγκαβίλλα».
Ο τόπος συμμετείχε στον ξεσηκωμό του '21, όπως άλλωστε όλη η Πελοπόννησος και πλήρωσε το φόρο των θυσιών που του αναλογούσε. Περίπου το 1841 λαμβάνει το βασιλικό όνομα "Αμαλιάς" το οποίο αναγνωρίζεται επίσημα το 1885 και μ' αυτό φτάνει στις μέρες μας.
Μπορεί η πόλη μας, η Αμαλιάδα, να μην είναι η ωραιότερη πόλη της χώρας. Εμείς όμως οι Αμαλιαδέοι που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε σ' αυτήν, την αγαπάμε και έχουμε βαθειά μες την ψυχή μας τις θύμησες της εφηβείας και της νιότης μας που ζήσαμε εκεί. Πιστεύω πως καθένας από εμάς θα πρέπει να ευγνωμονεί τον Λεωνίδα Καρνάρο που φρόντισε να επανεκδόσει το βιβλίο του Πάνου Παναγόπουλου. Είναι ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείψει από καμιά Αμαλιαδέϊκη βιβλιοθήκη.
Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη
Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος